Бітва пры Буйр-Нууры
| Бітва пры Буйр-Нууры | |
|---|---|
| Месцазнаходжанне | |
| Дата | 1388 |
Бітва пры Буйр-Нууры — бітва паміж імперыяй Мін і Паўночнай Юань на возеры Буйр-Нуур, якая прайшла ў 1388 годзе. Армія Імперыі Мін, узначаленая генералам Лань Юем, які вёў ваенную кампанію супраць Усхал-хана, напаткала і разграміла мангольскую арду на возеры Буйр-Нуур, узяўшы ў палон вялікую колькасць людзей.
Перадгісторыя
[правіць | правіць зыходнік]Паспяховы ваенная кампанія імперыі Мін супраць мангольскага камандзіра Нагачу і яго уранхайскай арды, якая прайшла ў 1387 годзе і скончылася капітуляцыяй Нагачу, натхніла імператара Хун’у[1]. У снежні 1387 года ён загадаў генералу Лань Юю ўзначаліць войска ў ваеннай кампаніі супраць Усхал-хана, вялікага хана Мангольскай імперыі[2]. Лань Юй устаў на чале арміі, якая складаецца з 150 000 салдат[3].
Бітва
[правіць | правіць зыходнік]Лань Юй і яго армія маршыравалі ўздоўж Вялікай Кітайскай сцяны, пакуль генерал не атрымаў паведамленні ад разведчыкаў, што Усхал-хан са сваёй арміяй размясціўся каля возера Буйр-Нуур[1]. Затым Армія імперыі Мін прасунулася на поўнач і перасекла пустыню Гобі[1][2][3], у канчатковым рахунку дасягнуўшы возера[1][2].
Наблізіўшыся на адлегласць 40 лі (прыкладна 20 кіламетраў) ад возера Буйр-Нуур, армія не ўбачыла мангольскай Арды, што прывяло Лань Юя ў роспач. Аднак яго памочнік, генерал Ван Пі, пераканаў яго, што па-дурному будзе павярнуць назад такую вялікую армію, нічога не дасягнуўшы[1]. Пасля армія імперыі Мін выявіла, што Мангольская Арда размясцілася на поўнач ад Буйр-Нуура, і напала на манголаў пад покрывам цемры і пясчанай буры[1]. 18 мая 1388 года армія Лань Юя перайшла ў наступ, заспеўшы манголаў знянацку[1]. У выніку бітвы армія імперыі Мін захапіла ў палон мноства манголаў, але самому Усхал-хану удалося ўцячы[1][2][3].
Наступствы
[правіць | правіць зыходнік]Імператар Хун’у выдаў пракламацыю, якая ўсхваляла генерала Лань Юя і параўноўвала яго з вядомым генералам Вэй Цынам з імперыі Хань[1]. Лань Юй ў канчатковым выніку атрымаў тытул гуна правінцыі Лян з дараваннем 3000 шы за свае ваенныя поспехі[1]. Шэсць падначаленых Лань Юя атрымалі тытулы цінхоу, астатнія военачальнікі і салдаты атрымалі шчодрыя ўзнагароды[1].
На думку Ланглуа, у выніку бою імперыя мін захапіла 100 членаў сям’і Усхал-хана (у тым ліку яго малодшага сына), 3000 палкаводцаў і іх памочнікаў, 77 000 мужчын і жанчын з лагера, розныя імперскія пячаткі і 150 000 свойскіх жывёл, аднак самому хану і яго старэйшаму сыну ўдалося бегчы[2]. На думку Дрэер, імперыя мін захапіла 3000 прадстаўнікоў шляхты, 70 000 звычайных людзей, мноства свойскіх жывёл, наследнага прынца манголаў і яго малодшага брата, Аднак Усхал-хан збег[1]. На думку Тсая, імперыя Мін захапіла другога сына хана, сотні тысяч манголаў з іх свойскай жывёлай, аднак сам хан і яго наследны прынц збеглі[3].
Пасля ўцёкаў ад войска імперыі Мін, Усхал-хан у канчатковым выніку прыбыў да ракі Туул, дзе быў забіты мангольскім правадыром Дзарыгту-ханам[4].
Зноскі
Літаратура
[правіць | правіць зыходнік]- Dardess, John (2012), Ming China 1368—1644 A Concise History of A Resilient Empire, Roman & Littlefield Publishers, Inc.
- Dreyer, Edward L. Early Ming China: A Political History, 1355–1435 (англ.). — Stanford: Stanford University Press, 1982. — ISBN 0-8047-1105-4.
- Kim, Hodong. The Early History of the Moghul Nomads: The Legacy of the Chaghatai Khanate // The Mongol empire and its legacy (англ.). — Leiden: Brill, 1998. — ISBN 90-04-11048-8.
- Langlois, John D., Jr. The Hung-wu reign, 1368–1398 // The Cambridge History of China, Volume 7: The Ming Dynasty, 1368–1644, Part 1 (англ.). — Cambridge: Cambridge University Press, 1998. — ISBN 0-521-24332-7.
- Tsai, Shih-shan Henry. Perpetual Happiness: The Ming Emperor Yongle (англ.). — Seattle: University of Washington Press, 2001. — ISBN 0-295-98109-1.